De vroegste geschiedenis van een kerkgemeenschap in Werkhoven (toen nog Wercundia) gaat terug tot de 8e eeuw/begin 9e eeuw. Toen was er al sprake van een kerk, gewijd aan St. Stefanus. Deze kerk werd nog vóór het jaar 850 geschonken aan de bisschop van Utrecht. Er was nog geen sprake van een ‘parochie-structuur’ en het protestantisme bestond nog niet.
Vanaf het jaar 1375 is er sprake van een parochie Werkhoven. In opdracht van de bisschop is er in die tijd een kapel gebouwd aan de kruising van de Kapelleweg en de Smidsdijk in het gehucht Dwarsdijk. Deze kapel was bestemd voor Werkhoven en Cothen. De bisschop was van mening dat de afstand geen probleem was. De kapel was met paard en/of koets makkelijk te bereiken. De dorpelingen echter, dachten daar anders over: zij vonden een kapel op die plek helemaal niets; te ver weg…
Wat dat betreft is er sinds er de afgelopen (bijna) 700 jaar niets veranderd…
.Bronnen:
Met de opkomst van het protestantisme komt het katholieke geloof onder druk te staan. Het katholieke geloof werd verboden maar de katholieken bleven hun geloof trouw en maakten gebruik van z.g. schuilkerken. Na jaren van opleving en vervolging werd het katholieke geloof in de 18e eeuw weer toegestaan en ontstond de Statie van Werkhoven. De Stevenskerk kon men terugkrijgen maar dat zag men niet zitten, gewend als men was aan de vertrouwde plek op landgoed Nieuwendaal. Uiteindelijk kreeg het parochiebestuur in 1731 de kans om landgoed Nieuwendaal te kopen. Met behulp van de boerengemeenschap is op de plek van de schuilkerk op landgoed Nieuwendaal een katholieke kerk gebouwd. In 1855 werd dit de officiële parochiekerk van Werkhoven.
Werkhovenaren waren trots op het gebouw dat voornamelijk uit eigen middelen tot stand is gekomen.
De weg naar de kerk liep langs de moestuinen, die nog altijd in gebruik zijn. Deze weg heette al snel de kerkweg. Later kreeg het de naam perenlaantje vanwege de perenbomen die langs de laan staan. Bij het 100-jarig bestaan van het kerkgebouw aan de Herenstraat kreeg dit perenlaantje zijn oorspronkelijke naam weer terug en sindsdien staat er een officieel naambord: Kerklaan
In 1890 besloot de pastoor dat de kerk aan Nieuwendaal te klein geworden was. Hij schreef de bisschop met het verzoek tot nieuwbouw. Dat antwoord liet lang op een positieve reactie wachten. De pastoor zat in die tijd echter niet stil. Hij volgde nauwgezet de ontwikkelingen in het dorp, was betrokken bij de gemeenschap en bleef in gesprek over de noodzaak van nieuwbouw… alleen … men wachtte op toestemming van de bisschop. Hij benutte de wachttijd om de kerkgangers te laten wennen aan het idee van verhuizen naar een andere locatie. Men zag er de noodzaak niet van: deze kerk immers was gebouwd uit eigen middelen. Dit afbreken deed zeer… Maar de pastoor zette door en toen jaren later eindelijk de toestemming kwam om een inschrijving te starten voor de nieuwe kerk was het geld er binnen een week!
De pastoor heeft slim gebruik gemaakt van de opbrengsten van de jaarlijkse oogst. Was er een goede oogst dan vroeg hij de boeren iets extra’s voor de kerk. Boerenslimheid in een pastoor: het past bij de Werkhovense dorpsgemeenschap.
De komst van de nieuwe katholieke kerk in 1908 aan de Herenstraat ging niet zonder slag of stoot. De protestantse gemeente was niet blij met de komst van deze kerk zo dicht bij hun Stevenskerk. Mensen zouden elkaar alleen maar in de weg lopen bij de zondagse kerkgang. het gelui van de klokken zou de vieringen in de andere kerk verstoren. Maar ook dit probleem werd netjes opgelost. De komst van de katholieke kerk op deze locatie gaf een hele nieuwe impuls aan de ontwikkelingen van het dorp. Het dorp groeide, er werden nieuwe wegen aangelegd en huizen gebouwd.
Eén van de argumenten om toestemming te geven voor deze nieuwbouw was de ‘eis’ van de bisschop dat de kosten binnen de perken moesten blijven. Dat was voor de pastoor geen probleem. Hij voelde haarfijn aan dat de parochianen het alleen maar zouden waarderen als materialen uit de ‘oude’ kerk hergebruikt zouden worden. De oude inventaris is (waar mogelijk) meegegaan naar de nieuwe kerk. Nog altijd hangen de oude voorwerpen in onze kerk.
Zo vormt het verleden een stevige basis waarop we verder bouwen: zo was het toen, zo is het nu!
Zoals het geloof en geloofsbeleving eigenlijk nooit stilstaan, zo staat dit gebouw ook nooit stil. Steeds is het interieur meegegaan met de tijd, zonder het liturgisch karakter van de kerk te schaden. Van puur liturgische ruimte wordt steeds vaker gekeken hoe onze kerk haar rol als gemeenschapshuis en gebedshuis kan vervullen in onze dorpsgemeenschap, zonder de historie tekort te doen. Er zijn prachtige concerten in uitgevoerd. Er komen andersoortige vieringen naast de traditionele liturgische vieringen; bv Taizé en Meditatieve ontmoetingen, die meer oecumenisch gericht zijn.
Langzaam, zoals past bij het geloof, trekken deze vormen van samen vieren steeds meer belangstellenden. Zo proberen we in Werkhoven op een gastvrije manier een breder publiek te bereiken op een hele toegankelijk wijze.
We leren van het verleden en bouwen verder aan de toekomst.
En ja, We ont-moeten niet alleen tijdens vieringen. Het elkaar ontmoeten na de viering is gebleven, zo deden we dat vroeger, zo doen we dat nu. Niet omdat het altijd al zo was maar omdat we zorg hebben voor en om elkaar. Dat maakt een gemeenschap een gemeenschap.
Elke zes weken sturen wij een nieuwsbrief met nieuws en activiteiten uit onze parochie en de H. Suitbertusparochie waar we mee samenwerken.
Als u deze gratis nieuwsbrief ook wilt ontvangen kunt u dit formulier invullen.
Tip voor de redactie?
Heeft u interessant nieuws of een activiteit in uw gemeenschap, vertel het ons via dichtbij@2parochies.nl!
De redactie maakt voor elke nieuwe editie een selectie uit alle inzendingen.
